Koninklijke Metaalunie onderschrijft op hoofdlijnen de doelstelling en systematiek van het Energy Trading System (ETS) en Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM). Maar Metaalunie waarschuwt wel voor buitensporige administratieve en financiële verplichtingen en verlies aan concurrentievermogen voor EU-maakbedrijven.

ETS beweegt ondernemingen in de EU met de allergrootste CO2-uitstoot via heffingen tot reducties van die uitstoot. CBAM creëert, eveneens via heffingen, een gelijk speelveld tussen EU-ondernemingen die onder het ETS vallen en niet-EU-ondernemingen die specifieke basisproducten in de EU invoeren. Metaalunie staat achter het beprijzen van de allergroot- ste CO2-uitstotende EU-ondernemingen waardoor een lagere uitstoot wordt bereikt.

Hierdoor gaan deze ondernemingen investeren in technieken die tot minder CO2-uitstoot leiden; technieken die kosten-effectiever zijn dan het betalen van de prijs voor de uitstoot. Ook het opleggen van heffingen aan niet EU-ondernemingen die niet op ETS-niveau presteren, maar wel een EU-afzetmarkt voor hun basisproducten willen hebben, is terecht. Hierdoor wordt de oneerlijke concurrentie geneutraliseerd.

Toenemende lasten
Toch zijn er waarschuwingen. Binnen de EU kunnen ETS-plichtige ondernemingen hun toegenomen kosten tot op zekere hoogte doorberekenen aan hun afnemers. Hierdoor ontstaan concurrentieverstorende kostenstij- gingen voor bijvoorbeeld mkb-maakbedrijven. Daarnaast worden mkb-maakbedrijven direct of indirect door CBAM geraakt als ze bepaalde basisproducten zelf invoeren in de EU of deze basisproducten, met een oorsprong van buiten de EU, lokaal aankopen. Metaalunie wil zeker op nationaal, maar liefst in EU-verband, buitensporige financiële verplichtingen voorkomen. Ook de administratieve verplichtingen baren zorgen.

Verlies concurrentievermogen
De mkb-maakindustrie voorziet een stijging van de kosten van het primaire upstream basismateriaal dat kan resulteren in hogere prijzen voor hun bewerkte producten. Daardoor kan CBAM leiden tot een verlies aan concurrentievermogen ten opzichte van marktdeelnemers van buiten de EU. Voor de productie van hun bewerkte producten hebben zij toegang tot grondstoffen tegen concurrerende prijzen en daardoor genieten ze een voordeel op de EU-markt en op markten van derde landen waarnaar de mkb-maakindustrie van de EU exporteert. Hun bewerkte producten vallen niet onder de reikwijdte CBAM en deze ondernemers hebben buiten de EU ook geen last van aan hen doorberekende ETS-kosten.

Betere effectbeoordeling
Een uitbreiding van het toepassingsgebied van CBAM tot downstreamproducten draagt bij aan het veiligstellen van het concurrentievermogen van de mkb-maakindustrie binnen de interne EU-markt ten opzichte van concurrenten uit derde landen. Daarvoor dient eerst een solide effectrapportage door de Europese Commissie te worden uitgevoerd. Deze effectrapportage moet nadrukkelijk kijken naar het toekomstige concurrentievermogen van de uitvoer uit de EU naar markten van derde landen. Daarnaast is het essentieel om een gestandaardiseerde, doeltreffende en toekomstbestendige methode te ontwikkelen om onbedoelde negatieve effecten op het concurrentievermogen van de EU-industrie te voorkomen.

GERARD WYFKER
BELEIDSSECRETARIS MILIEU EN ENERGIE