In Lemmer verwerkt de IJB Groep als funderingspecialist onder meer zo’n duizend kuub betonmortel per dag tot heipalen in verschillende lengtes en diktes.  In Lelystad heet het bedrijf een relatief nieuwe, kleinere vestiging waar ze dagelijks van honderd kuub betonmortel heipalen maken. Bijna 400 kW aan  overtollige warmte moest daar uit de fabriekshal worden afgevoerd. Want als beton uithardt, komt er warmte vrij en treedt vocht uit.

Goede ervaring
In Lemmer deed de IJB Groep eerder al een natuurlijk ventilatietraject, zonder mechanische aandrijving, met Harald Versteegh. Na de goede ervaring daar belde men opnieuw met Versteegh. Want in Lelystad werd de productie opgevoerd, waardoor in de acht meter hoge en tachtig meter lange hal  3 soms het condens op de muren stond. Eén kuub mortel bevat namelijk honderdvij­tig liter water, dat er bijna allemaal uit verdampt. Zonder maatregelen wordt het snel tropisch vochtig en heet, zelfs in zo’n grote en hoge hal en helemaal als de zon erop schijnt. Ter vergelijking: voor de ingreep kon het in de heipalenhallen in Lemmer ruimschoots 35 graden Celsius worden, bij een extreem hoge luchtvochtigheid. Dat is niet te doen. De medewerkers in Lemmer werken inmiddels in een aangenaam werkklimaat.

Mal
Een dergelijke ervaring met tropische temperaturen hee­t men in Lelystad nog niet, want pas deze winter is de productie er op stoom gekomen, met twee mallen in hal 3 die vrijwel constant in gebruik zijn. Elke mal bestaat uit acht langwerpige vakken, hier in Lelystad 29 of 32 centimeter in het vierkant en 75 meter lang, zij het dat door afschottingen te plaatsen de palen variabele lengtes krijgen. Op termijn komen er in deze hal nog twee mallen bij. Dan zal hal 4, waar ook nog 50 kuub per dag wordt verwerkt, waarschijnlijk voor andere doeleinden worden ingezet. Op de maximale productieomvang is de warmteafvoer
alvast gedimensioneerd.

Natuurlijk ventilatiesysteem
De IJB Groep koos voor een natuurlijk ventilatiesysteem, zonder mechanische aandrijving. Rob Devilee, teamleider in Lelystad: ‘Die keuze past bij onze inzet op duurzaamheid. Een mechanisch systeem kost uiteraard energie en maakt geluid. Beide zaken zijn ongewenst, vooral als het anders kan.’ Versteegh berekende dat een mechanisch systeem jaarlijks zo’n 10.000 kWh energie zou vragen. A˜hankelijk van de elektriciteitsprijs levert de natuurlijke aanpak bij de IJB Groep een besparing op van enkele duizenden euro’s per jaar.

Thermische druk
Versteegh: ‘Bij natuurlijke ventilatie wordt warmte afgevoerd door de aanwezige thermische druk te benutten. Warmte veroorzaakt die druk en doordat warme lucht lichter wordt stijgt het vanzelf op. Als je openingen maakt in de gevel en in het dak ontstaat vanzelf, dus op natuurlijke wijze, een luchtstroom die koelere lucht van buiten aanzuigt en de opgewarmde lucht via het dak afvoert.’ Natuurlijk is het zaak goed uit te rekenen wat de afmetingen van de openingen moeten zijn, hoe je die reguleert (met sensoren) en waar ze geplaatst moeten worden. ‘Ook heb je nul CO› uitstoot als je met een natuurlijk
ventilatiesysteem werkt’, vult hij aan.

CO-uitstoot
En dat past goed in de innovatiedoelstellingen van de IJB Groep. Folkert de Haan is projectleider bij de IJB Groep in Lemmer en Lelystad: ‘Wij zijn meerdere projecten begonnen om onze CO›-uitstoot te verminderen. Bijvoorbeeld door in samenwerking met onze toeleveranciers te experimenteren met een andere samenstelling van het cement.’ Hij legt uit dat wijzigingen in het cement natuurlijk niet mogen leiden tot een afwijkend eindproduct en dat de IJB Groep  daarom zoekt naar mogelijkheden om het productieproces aan te passen. Behalve veel water bevat betonmortel zo’n 500 kilogram CO› per kuub.

Funderingsbalken
Naast Lelystad en Lemmer bezit de IJB Groep nog fabriekslocaties in Emmeloord en Kampen. Behalve heipalen in diverse uitvoeringen produceert de groep eveneens andere vormen van funderingen, zoals funderingsbalken. Ook zitten onder meer bergingsvloeren en putten in het assortiment. De meeste producten van de IJB Groep eindigen op bouwlocaties onder de grond, waar ze vaak letterlijk de basis vormen van talloze gebouwen en infrastructurele werken.

Bronwater
Overigens produceert men in Lemmer betonmortel met water uit zelf geslagen bronnen. Dat kan in Lelystad niet, omdat bronwater daar teveel ijzer bevat. Voorlopig gebruikt de IJB Groep hier dus nog leidingwater, maar onderdeel van de innovatie-aanpak is om te onderzoeken hoe het ijzerhoudende bronwater op termijn gefi lterd kan worden, zodat het alsnog geschikt wordt voor het productieproces.