Voor machinebouwers in de voedingsmiddelenindustrie zijn heldere afspraken met opdrachtgevers van cruciaal belang. BAC Machinebouw bv in Moerkapelle probeert zoveel mogelijk relevante informatie van zijn klanten in te winnen, om zo het ideale product te kunnen maken. De methodiek van branchevereniging HDN is daarbij een steun in de rug.

Don Bac startte BAC Machinebouw bv in 2011, met ‘een werkbank, een hamer en een lege hal’. Inmiddels heet het bedrijf een team van twintig medewerkers. Doelgroepen zijn de voedingsmiddelenen cosmetische industrie. Bij de cosmetica gaat het om de eindgebruikersmarkt, bij de voedingsmiddelen levert BAC Machinebouw bv zowel aan eindgebruikers als aan integrators. Het bedrijf bedient de Nederlandse markt en incidenteel de buitenlandse. In hetzelfde pand is BAC Verspaning bv gevestigd, dat ook werk uitvoert voor het zusterbedrijf.

Tanks
Voor de voedingsmiddelenindustrie produceert BAC Machinebouw bv voornamelijk tanks. Don Bac: ‘Dat geldt ook voor de cosmeticaindustrie, maar daar leveren we tevens de complete procesinstallatie. Bij de productie van een crème bijvoorbeeld, wordt er opgewarmd en teruggekoeld. Tijdens dat proces worden er ingrediënten toegevoegd. Dat volledige proces – inclusief verwarming en koeling, roeren en mengen – leveren wij.’

Het bedrijf denkt graag mee met de klant om de ideale oplossing voor de gebruiker te ontwikkelen, aldus Bac. ‘Het is belangrijk dat hij informatie met ons deelt. Door de jaren heen gaat dat steeds beter. We hebben ons punt in de markt gemaakt, al bestaan we relatief kort. We komen bij succesvolle bedrijven, waar de technische en vooral hygiënische kennis nog onder de maat is. Wij praten graag met de medewerkers van de techniek en met de  procestechnoloog. Dat zijn twee disciplines binnen het bedrijf die te weinig met elkaar communiceren. Op basis van de informatie die we krijgen, maken we een uitgebreide projectomschrijving. Soms blijkt achteraf, dat we niet alle noodzakelijke informatie hebben gekregen, waardoor we niet de beste oplossing konden leveren. Dat is natuurlijk zonde. De inbreng van de klant is cruciaal. We hebben elkaar nodig.’

Transparante afspraken
Als lid van HDN heet BAC Machinebouw bv de methodiek van de branchevereniging omarmt. HDN brengt structuur en duidelijkheid aan in de stortvloed van normen, richtlijnen, weten regelgeving. Het werken volgens HDN methode zorgt voor transparante afspraken en een voorspelbare kwaliteit van het product.
Bac: ‘We hebben ons bedrijfsbureau gecertificeerd en daarmee is de eerste stap gezet. De productie wordt de tweede stap en daarmee richten we ons hele proces volgens de methodiek van HDN in.’
Bac houdt altijd rekening met weten regelgeving, maar soms spreken de regels en klantwensen elkaar tegen. HDN zorgt voor een werkbaar document, beschreven in duidelijke taal, vindt Bac. ‘Daarmee kunnen we naar de klant, zodat voor hem duidelijk is welke informatie hij met ons moet delen om een beter product te krijgen. Misschien is niet alle informatie beschikbaar, maar dat is dan in de projectopzet beschreven.’

Voorkom juridische strijd
‘Een tank is het hart van de fabriek’, legt Bac uit. ‘Het wordt steeds meer een blackbox waarin het proces plaatsvindt. In dezelfde tank worden verschillende producten gemaakt. Het moet dus een “lexibel apparaat worden, waarin verschillende mengsels worden gemaakt. Daarnaast moet de tank goed reinigbaar zijn. Dat is de grootste uitdaging. Een tank is een complex ding en iedereen heet een eigen definitie van reinigbaarheid. Als branche werken we al heel lang hygiënisch, maar de onwetendheid op dit gebied bij de bedrijven is groot.’

Als voorbeeld noemt Bac de sproeibol die vaak op verzoek van de klant in de tank wordt aangebracht. Hij toont een onderdeel van een roerwerk. De bovenkant is schoon, aan de onderkant zit vervuiling. ‘Als je een roerwerk in een tank hangt met één sproeibol, dan ontstaat er een schaduw. Er wordt naar beneden gesproeid, maar de onderkant van het roerwerk wordt niet geraakt. Zo ontstaan er problemen met de reiniging.’
‘Wanneer een klant om een tank vraagt en je gaat als producent meteen aan de slag, dan is dat een verkeerde benadering. Sterker nog: stel dat specifi caties van de tank zo vaag waren dat er iets is geleverd dat niet voldoet, dan kan de klant naar de rechter stappen. De rechter zal dan de klant in het gelijk stellen. Die heet immers een tank besteld bij een specialist. HDN zorgt ervoor dat alles aan de voorkant zit dichtgetimmerd. Daarmee voorkom je een
hoop ellende achteraf, zowel voor jezelf als voor de klant.’

De machinebouwer moet ook rekening houden met de richtlijnen van het Europese consortium Ehedg, die zijn gebaseerd op de norm NENEN 1672. Bac: ‘Zij schrijven allerlei zaken voor, maar de organisatie zegt niet hoe en wanneer. Sommige voorschriten zijn niet in alle situaties van toepassing. Neem  bijvoorbeeld een tankvoet, voor een tank die in de buitenlucht moet staan. Voor zo’n voet zijn geen reinigingsvoorschriften nodig. Opdrachtgevers die
blindelings Ehedg volgen, nemen dit onbewust op in het eisenpakket.’

Gat in de markt
De HDNmethodiek zorgt ervoor dat bedrijven volgens de dezelfde criteria o˜fertes maken. Bac toont een o˜ferteaanvraag. De tekst vermeldt dat het gevraagde product moet voldoen aan de regels van Ehedg. Verder informatie ontbreekt. Bac: ‘Ik weet dus niet of de tank binnen of buiten moet staan en of het bedoeld is voor voedingsmiddelen of iets anders. Ik weet niet wat er in de tank wordt verwerkt. Binnen Ehedg bestaan er zeven gradaties. Zelfs de gradatie is in de o˜ferteaanvraag niet terug te vinden. Ik kan hierover natuurlijk vragen stellen aan de klant, maar daar krijg ik geen antwoord. Ik beschrijf daarom zelf wat we gaan leveren.’
HDN vult de leemte die in de markt was ontstaan, vertelt Bac. ‘Het gaat steeds meer leven in de markt. De groep groeit en de methodiek is tastbaar. Ik heb binnenkort een gesprek met een klant die de opdracht volgens HDNspecificaties wil laten uitvoeren. Dat wordt een prettig gesprek, want we weten dan allebei wat we kunnen verwachten. Een groot deel van de klanten heet echter nog nooit van HDN gehoord. Er is dus nog een wereld te winnen. Binnenkort vieren we ons twaalfenhal™farig jubileum. We organiseren dan een symposium over HDN en nodigen daar onze klanten bij uit.’

Over HDN
HDN evalueert Europese normen en richtlijnen die betrekking hebben op ontwerpen, bouwen, onderhouden en gebruiken van machines en installaties voor de voedingsmiddelenindustrie en vertaalt die naar documenten in heldere taal. Boven de Europese regelgeving ontwikkelt HDN bovendien specifieke richtlijnen (best practice). D e activiteiten zijn er op gericht om voedselveiligheid te waarborgen. HDN werkt onder meer samen met Ehedg.  Businessmanager HDN Hans van der Steen: ‘Zo beschrijft de norm NENEN 1672 dat oppervlakten die in contact komen met voedingsmiddelen glad moeten zijn. Daar is een bepaalde waarde voor vastgesteld. Maar die is in strijd met de norm voor voedingsmiddelenbuizen, die andere waarden hanteert. Dat lossen we op met best practices. Met bewezen resultaten uit de praktijk kun je de juiste keuzes maken.’
Ook voor eindklanten is HDN van waarde, omdat de methodiek helpt bij het borgen van de wettelijke HACCP (Critical Control Points) eis. Van der Steen: ‘Die kennen ze zelf vaak niet, omdat de nodige technisch/hygiënische kennis ontbreekt. De leveranciers moeten aantonen wat de restrisico’s zijn, want dat is nodig om de HACCP onder controle te houden. Iedereen heeft daarom voordeel bij HDN.’